Innovatieve arbeidsorganisatie
Praktijkgerichte opleiding voor bedrijven
Dit voorjaar organiseerde SBM in samenwerking met Flanders Synergy en de Academie voor de Toekomst een praktijkgerichte opleiding ‘Anders en beter organiseren. Innovatieve arbeidsorganisatie’ voor productiebedrijven. 17 deelnemers uit 13 organisaties kregen gedurende vijf opleidingsdagen inzichten in de bouwstenen van een innovatieve arbeidsorganisatie. Hoe vormt visie de basis voor de bouw en werking van een organisatie? Wat zijn de stappen in het herontwerpen van een (productie-)organisatie? Hoe creëer je meer gedeeld leiderschap? Wat zijn de succesfactoren en groeifasen van een team en de rol van de teamleider/-coach? Hoe zorg je voor meer werkbare, zinvolle jobs en loopbanen? ...
De sessies werden telkens georganiseerd ten huize van een voorbeeldbedrijf en als dusdanig gekoppeld aan een werkbezoek. Gastorganisaties van dienst waren Daikin, Zonnehoeve Production, TE Connectivity, Van de Velde en Oesterbank. Tijdens de laatste sessie kreeg elke deelnemer ook de ruimte om met de groep en begeleiders te delen wat IAO (=Innovatieve ArbeidsOrganisatie) nu betekent voor zijn/haar organisatie, welke inzichten de voorbije maanden reeds in de praktijk waren gebracht en wat de korte- en langetermijnambities op vlak van IAO waren.
Innovatieve arbeidsorganisatie. Toegepast.
Een van de de deelnemers was Filip Lanckmans, plant manager van Bekintex NV. Het bedrijf is gespecialiseerd in de productie van metaalvezelgarens en hoogtechnologisch textiel op basis van deze metaalvezels. Toepassingen zitten vooral in elektrisch geleidend en hittebestendig textiel dat zich kenmerkt door hoge duurzaamheid. De automobielindustrie duwt vooral de groei van Bekintex en leidt tot een gerichte aanpak in de productie: innovatieve complexe producten met strenge kwaliteitseisen gecombineerd met een hoge graad van flexibiliteit. Meer verantwoordelijkheid en autonomie geven aan alle medewerkers om hen gemotiveerd en betrokken aan de slag te houden. Dat is een van de pistes die Bekintex exploreert om haar groeiscenario waar te maken. Volgens Filip Lanckmans biedt IAO hiertoe een goede leidraad ...
Filip: “Een onderhoud in het najaar 2016 met een topkaderlid uit de Bekaert Group, waartoe wij behoren, gaf de definitieve doorslag. In het voorjaar 2017 heb ik de vijfdaagse opleiding ‘Anders en beter organiseren’ gevolgd. Daar werd op een boeiende en pragmatische wijze uitgelegd wat IAO voor onze onderneming kan betekenen en hoe wij de omslag naar IAO kunnen maken. Elke sessie ging door in een onderneming die al met IAO actief was,wat sterk bevorderend was voor de vertaalslag naar de praktijk. Ik ben inmiddels een ‘believer’ geworden van IAO en wil het concept stelselmatig implementeren.” Bij Bekintex is men al een tiental jaren bezig met onder meer competentiematrices en flexibele uurroosters. Open communicatie, inspraak, een goede samenwerking met de vakbondsafgevaardigden zijn in het bedrijf quasi vanzelfsprekend. Er is met andere woorden al een goede voedingsbodem om verdere IAO-stappen te zetten. En daar wil men bij Bekintex dus verder werk van maken. Filip: “Normaal doe je er 3 à 4 jaar over om de switch te maken. Aangezien wij een kleinere onderneming zijn, met een honderdtal medewerkers, en wij in het verleden al richting IAO waren opgeschoven, denken wij dit binnen dit tijdsbestek te kunnen realiseren.”
Inge Republieke, HR Officer bij Bekintex, treedt Filip bij: “Eén productieteam is inmiddels al quasi volledig zelfsturend. Het team plant maximaal autonoom de werkzaamheden, neemt zelf beslissingen, … Deze organisatievorm legt meer verantwoordelijkheid bij de operatoren. Ze krijgen een ruimer takenpakket met meer denkwerk en administratie (bv. zelf gegevens inbrengen in het ERP-systeem). Jongere medewerkers hebben dit meestal vlug onder de knie, voor onze 50/55-plussers vergt dit meer opleiding en begeleiding. Maar wij merken dat zij deze meer autonome manier van werken appreciëren en er zich goed bij voelen. Ik ben ervan overtuigd dat wij zo nog hechtere werkbetrokken teams zullen creëren.”
Filip Lanckmans wil de focus nu eerst en vooral leggen op het op punt stellen van de organisatiestructuur, zodat er in de dagelijkse werking formeel nog meer ruimte komt voor autonomie, samenwerking en betrokkenheid. “Dat geldt niet alleen voor de productie, maar ook voor verkoop, R&D, kwaliteit, proces, onderhoud en andere ondersteunende diensten. Dit realiseren is een werk van langere adem en vergt heel wat overleg. Iedereen moet eerst overtuigd raken dat anders organiseren kan en iedereen er op termijn voordeel uit haalt. En uiteraard moeten wij die organisatieswitch ook stelselmatig waarmaken. Een belangrijke (motivatie)factor is heel frequent korte feedback geven over bv. de outputresultaten versus de beoogde doelstellingen, … Regelmatige communicatie is dé motor van het veranderproces.”
De teamleiders binnen Bekintex spelen een cruciale rol in het hele proces. Inge: “Al onze teamleiders zijn doorgegroeid uit de productie en worden vooral gekozen op basis van ‘people skills’. Dat is belangrijk om hun rol als coach professioneel te kunnen opnemen. Zij moeten hun traditionele gezagsrol meer en meer loslaten, het team laten werken en beslissen, informatie verstrekken, richting geven, ondersteunen, ... En dat is niet aan iedereen gegeven.”
Filip: “Dit geldt ook voor mij en de andere kaderleden. Meer taken delegeren, voluit durven rekenen op je medewerkers en hen absoluut vertrouwen schenken, is niet evident. Hierdoor krijg ik wel meer tijd vrij voor strategische taken, wat in een vlug wijzigende economische omgevingheel belangrijk is. Wij blijven dus zeker het IAO-pad verder verkennen en bewandelen!”
IAO in de textielsector – Met Bekintex als inspiratievoorbeeld
Bij Cobot, het paritair beheerde opleidingscentrum voor de textielnijverheid, kijkt men met veel interesse naar de aanpak en ambities van Bekintex.Michel Annaert, senior adviseur bij Cobot licht dit toe: “De Belgische textielsector is sinds pakweg 2000 grondig aan het transformeren. Met een high tech productieapparaat is de sector op weg naar een moderne industrie 4.0. De textielbedrijven zijn intensief bezig met creatie, innovatie en R&D, wat leidt tot tal van nieuwe producten in nieuwe toepassingsdomeinen (bv. bouw, mobiliteit, sport/vrije tijd, bescherming, milieu, gezondheid/medische sector, smart textiles, ...). Een transitie die ook een omslag inhoudt van een aanbodgestuurde naar een meer vraaggerichte marktoriëntatie en -benadering. Bedrijven ontwikkelen meer en meer textieloplossingen op maat van en samen met hun klanten. Continue proces- en productinnovatie zijn essentieel om het hoofd te bieden aan de wereldwijde concurrentie in de sector.”
“Alleen de organisatiestructuur is nog in vele bedrijven vrij onveranderd gebleven. Vandaar onze belangstelling om concepten als IAO onder de aandacht te brengen van en ingang te doen vinden in textielbedrijven. Wij zijn ervan overtuigd dat dit ook kan bijdragen aan de motivatie van de werknemers en de ‘werkbaarheid’ in het algemeen, zoals ook blijkt uit de case van Bekintex. Het is bovendien ook zo dat de vervanging van werknemers uit de babyboomgeneratie door jonge arbeidskrachten volop aan de gang is. Deze nieuwe generatie wil graag meer autonomie, zeggenschap, … Redenen genoeg dus voor ons als opleidingscentrum om onze bedrijven te sensibiliseren voor en mee op weg te zetten naar IAO.”
Tweede editie van deze succesvolle praktijkgerichte opleiding
Wegens het succes van deze opleiding, organiseert SBM - samen met Flanders Synergy terug de opleiding. We starten opnieuw met een algemene introductiedag in innovatieve arbeidsorganisatie (deel 1); daarna worden gedurende vijf opleidingsdagen (deel 2) een aantal thema’s verder uitgediept, telkens gekoppeld aan werkbezoeken bij bedrijven.
Bron: Flanders Synergy Inspireert./ Auteurs: Patrick Vanhaecke (SBM) en Lieven Eeckelaert (Flanders Synergy)
Vragen of interesse? Contacteer Patrick Vanhaecke via 050/40.30.97,patrick.vanhaecke@sbm.be